Παρασκευή, 00:01 - 23/07/2021

  Tweet

Το σύνθημα «ελευθερία», που ακούστηκε στους δρόμους της Αβάνας και άλλων πόλεων, αλλά και η αναφορά για την ύπαρξη ενός νεκρού στο πλαίσιο των διαδηλώσεων, προβληματίζει, διχάζει και δίνει τροφή για αναλύσεις στις μεγαλύτερες εφημερίδες του κόσμου. Προσωπικά θεωρώ ότι είναι αρκετά νωρίς ακόμη για να μπορέσει κάποιος να εκτιμήσει αν τα πρόσφατα γεγονότα υποδηλώνουν ή προμηνύουν μια «κοινωνική εξέγερση». Πολύ περισσότερο να εκτιμήσει αν οι διαδηλώσεις θα έχουν και συνέχεια. Αυτό το τελευταίο άλλωστε φαίνεται πως θα κρίνει και την τελική στάση που θα τηρήσει In Ευρωπαϊκή Ένωση. Λαμβάνοντας υπ’ όψιν το ιδιαίτερο πολιτικό και οικονομικό καθεστώς της Κούβας, κάθε πρόβλεψη είναι ακόμη παρακινδυνευμένη.

Ένα βασικό συμπέρασμα που προκύπτει όμως είναι ότι ο συμβολισμός που αντανακλάται από τα πρόσφατα γεγονότα είναι ιδιαίτερα μεγάλος, όπως επίσης ότι, για όσους παρακολουθούν τις εξελίξεις στη Λατινική Αμερική, υπάρχει πλέον ένα «πριν» και ένα «μετά» τις διαδηλώσεις στην Κούβα.

Την ίδια στιγμή, κάποιοι λατινοαμερικανοί ηγέτες παρατηρώντας τις εικόνες στην Κούβα, ενδεχομένως να φοβούνται ένα πιθανό λατινοαμερικανικό «ντόμινο», όπως έχει συμβεί στο πρόσφατο παρελθόν. Άλλωστε, η βαθιά ύφεση, στην οποία έχουν βρεθεί οι περισσότερες οικονομίες στην ευρύτερη περιοχή, λόγω της πανδημίας, αρκεί για να ανάψει το «φιτίλι» νέων κοινωνικών αναταραχών. Αυτή τη στιγμή πάντως, είναι αρκετά νωρίς για να μπορέσει κάποιος να προβλέψει τις εξελίξεις.

Οι αρχικά «μουδιασμένες» αντιδράσεις των περισσοτέρων χωρών της Λατινικής Αμερικής, αλλά και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, φανερώνουν πως οι εξελίξεις στην Κούβα αιφνιδίασαν τη διεθνή κοινότητα. Καθώς τα γεγονότα βρίσκονται σε εξέλιξη, η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι ξεκάθαρο πως βρίσκεται ακόμη σε στάση αναμονής. Δεν συμβαίνει το ίδιο όμως με τις ΗΠΑ, οι οποίες πήραν αμέσως ξεκάθαρη θέση, με τον αμερικανό πρόεδρο Τζο Μπάιντεν να υποστηρίζει ευθέως τους διαδηλωτές και «την έκκλησή τους για ελευθερία», Χαρακτηρίζοντας το «καθεστώς αυταρχικό». Οι δηλώσεις αυτές προμηνύουν και τη στάση που θα τηρήσουν στο εξής οι ΗΠΑ έναντι του τριγώνου «Κούβα - Βενεζουέλα Η Νικαράγουα». Ως φαίνεται, το «δόγμα Ομπάμα» εγκαταλείπεται πλέον οριστικά.

Τα μεγάλα προβλήματα που αντιμετωπίζει η Κούβα, όπως είναι η έλλειψη τροφίμων και φαρμάκων, ουδείς μπορεί να τα αγνοήσει. Η αλήθεια είναι πως η αποχώρηση των Κάστρο από την εξουσία, η υλοποίηση ορισμένων μεταρρυθμίσεων τα προηγούμενα χρόνια, αλλά και η αλλαγή πολιτικής από την κυβέρνηση Ομπάμα, είχαν δημιουργήσει μεγάλες προσδοκίες.

Τα προβλήματα στο «νησί της επανάστασης» διογκώθηκαν λόγω της πανδημίας και κατ’ επέκταση λόγω της μείωσης του τουρισμού και της οικονομικής ύφεσης που ακολούθησε. Το ασφυκτικό οικονομικό εμπάργκο των ΗΠΑ αναμφισβήτητα συνεχίζει να προκαλεί μεγάλα προβλήματα στους Κουβανούς πολίτες. Πάγια θέση της ΕΕ, ως γνωστόν, είναι πως το εμπάργκο θα πρέπει επιτέλους να αρθεί. Ωστόσο, όπως επισημαίνουν πολλοί αναλυτές, είναι υπεραπλουστευμένη η διαπίστωση πως «για τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι Κουβανοί ευθύνονται μόνον οι ΗΠΑ».

Η θεωρία του «ντόμινο» στη Λατινική Αμερική στρέφει το ενδιαφέρον και σε άλλες χώρες της περιοχής. Ειδικά στη Βενεζουέλα, η οποία, ως γνωστόν, διατηρεί προνομιακές σχέσεις με την Κούβα, σε διάφορους τομείς. Στο επίκεντρο έρχεται ξανά και η περίπτωση της Νικαράγουα, όπου μόλις λίγους μήνες πριν από τις προεδρικές εκλογές διεθνείς οργανισμοί καταγγέλλουν την κυβέρνηση Ορτέγα για συλλήψεις κορυφαίων στελεχών της αντιπολίτευσης. Τα πρόσφατα γεγονότα αποκτούν ιδιαίτερο ενδιαφέρον και λόγω της αλλαγής των πολιτικών συσχετισμών στη Λατινική Αμερική, που προκύπτουν μετά τις πρόσφατες εκλογές σε αρκετές χώρες. Οι συσχετισμοί αυτοί επιδρούν άμεσα στην ποιότητα της Δημοκρατίας στη Λατινική Αμερική και κατ’ επέκταση στις πολιτικές και οικονομικές σχέσεις με την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Η Ελλάδα, που επιδιώκει την προσέγγιση της Ευρωπαϊκής Ένωσης με τη Λατινική Αμερική και την Καραϊβική, ενθαρρύνει τον πολιτικό διάλογο και θεωρεί πως μια ειλικρινής σχέση, ανάμεσα στις δύο πλευρές, περνάει μέσα από τον σεβασμό και την προστασία της Δημοκρατίας, του κράτους δικαίου και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

*ειδικός σύμβουλος του Πρωθυπουργού για θέματα Λατινικής Αμερικής

Πρώτη δημοσίευση Τα Νέα